Ngày 23/8 tại Ninh Bình, Bộ Tài chính phối hợp với Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội tổ chức hội thảo lấy ý kiến các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương, các đại biểu Quốc hội, chuyên gia và tổ chức có liên quan về dự thảo nghị quyết của Quốc hội về xử lý tiền thuế nợ đối với NNT không còn khả năng nộp ngân sách. Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng và Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Nguyễn Hữu Quang chủ trì hội nghị.
Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 vừa được Quốc hội thông qua có hiệu lực thi hành từ 1/7/2020, trong đó quy định khoanh nợ, xóa nợ tiền thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp. Các quy định này được áp dụng cho đối tượng nợ thuế phát sinh từ ngày 1/7/2020 trở đi. Tuy nhiên, vẫn chưa có quy định để xử lý nợ đọng thuế không có khả năng thu hồi được trong thời gian trước 1/7/2020. Không chỉ có vậy, hàng năm bên cạnh việc có nhiều DN, tổ chức, cá nhân đăng ký thành lập mới, khởi nghiệp tham gia sản xuất kinh doanh, thì cũng có nhiều DN, tổ chức, cá nhân chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, mất khả năng thanh toán, phá sản, giải thể, chấm dứt hoạt động sản xuất kinh doanh... nhưng chưa được xử lý tiền nợ thuế. Chính vì vậy, việc trình Quốc hội ban hành nghị quyết về xử lý tiền thuế nợ đối với NNT không còn khả năng nộp NSNN nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương, quan điểm của Quốc hội và Chính phủ đối với pháp luật quản lý thuế nói chung và pháp luật về quản lý nợ thuế nói riêng; xử lý và khắc phục triệt để số nợ đọng không còn khả năng nộp NSNN đã tồn tại qua nhiều năm, không để dây dưa kéo dài. Đồng thời, tháo gỡ khó khăn cho những NNT có phát sinh tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp do gặp thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, hoả hoạn, tai nạn bất ngờ hoặc trường hợp bất khả kháng khác.
Nêu rõ về thực trạng nợ thuế, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Nguyễn Thế Mạnh cho biết, thực hiện quy định của Luật Quản lý thuế và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế, Bộ Tài chính đã tổ chức bộ phận quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế từ trung ương đến địa phương, triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp quản lý nợ thuế. Cùng với đó, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý và cưỡng chế nợ thuế. Nhờ đó, số thu hồi nợ đọng tăng dần qua các năm, bình quân giai đoạn 2015-2018 thu đạt 80% số nợ có khả năng thu hồi, tốc độ tăng bình quân 14,4%/năm. Tỷ trọng tổng nợ trên tổng thu nội địa đã giảm mạnh từ 12,2% năm 2014, xuống còn 7,6% năm 2017 và tính đến cuối năm 2018 chỉ còn 6,7%. Tuy nhiên, tổng số nợ đọng thuế vẫn còn ở mức cao, tính đến ngày 31/12/2018 lên tới 81.618 tỷ đồng, tăng 4% so với cùng kỳ, trong đó nợ không khả năng thu hồi là 41.387 tỷ đồng, chiếm 50,7% tổng số tiền nợ thuế.
Lý giải rõ hơn về vấn đề này, Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Thế Mạnh phân tích, theo thống kê hiện nay có 2.635 NNT đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự có số nợ thuế 460 tỷ đồng. Có 24.113 DN đã tự giải thể nhưng không làm thủ tục giải thể theo quy định, với số tiền nợ đọng 2.072 tỷ đồng; có 216 DN mất khả năng thanh toán, tự phá sản với số tiền thuế nợ đọng 398 tỷ đồng; có hơn 731.000 NNT (cả DN, hộ gia đình và cá nhân) không còn hoạt động, bỏ địa chỉ kinh doanh đã đăng ký với cơ quan thuế, với số tiền thuế nợ 23.889 tỷ đồng. Không chỉ có vậy, Luật Quản lý thuế quy định tiền phạt chậm nộp là 0,03%/ngày trên tổng số tiền chậm nộp. Quy định này là chế tài xử lý cần thiết, tuy nhiên với trường hợp người nộp thuế bị coi là chết, mất tích hoặc tự giải thể, phá sản không có khả năng nộp thuế, thì việc phạt chậm nộp khiến số nợ thuế ngày càng tăng qua thời gian. Đến ngày 31/12/2018, tổng số tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp của các đối tượng này đã lên đến trên 11.896 tỷ đồng, song thực tế đã không còn khả năng thu hồi.
Góp ý tại hội thảo, Uỷ viên thường trực Uỷ ban Tài chính ngân sách - bà Nguyễn Vân Chi cho rằng, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về xử lý tiền thuế nợ đối với NNT không còn khả năng nộp NSNN kết hợp với Luật Quản lý thuế sửa đổi sẽ tạo thành một chỉnh thể thống nhất, tạo điều kiện thuận lợi cho cả cơ quan thuế và DN. Việc nghị quyết chỉ cho phép khoanh nợ và vẫn quản lý nợ gốc đã đảm bảo chặt chẽ, giảm thiểu tình trạng DN lợi dụng bỏ địa chỉ đăng ký với cơ quan thuế và chuyển sang địa điểm kinh doanh khác. Đồng thời, hạn chế các khoản nợ phạt chậm nộp tiền thuế ngày càng phình to, tạo gánh nặng cho cơ quan thuế. Bà Chi cũng lưu ý, theo dự thảo nghị quyết của Quốc hội sẽ có hiệu lực từ 1/1/2020, trong khi Luật Quản lý thuế sửa đổi lại có hiệu lực từ 1/7/2020 như vậy sẽ có khoảng trống pháp lý. Do đó, ban soạn thảo cần có phương án xử lý tương đồng để tránh lợi dụng. Riêng đối với các khoản nợ liên quan đến đất, cần xem xét không khoanh nợ.
Tổng giám đốc Công ty Xi măng Hải Phòng - đoàn đại biểu Quốc hội Hải Phòng, ông Mai Hồng Hải cho rằng, Luật Quản lý thuế sửa đổi đã có những quy định về xóa nợ thuế nhưng không cho phép hồi tố, nên vẫn có khoảng trống pháp luật về thuế. Do đó, việc ban hành nghị quyết để xử lý các khoản không thể thu vào ngân sách là rất đúng, trúng và cần thiết. Tuy nhiên, phải gắn trách nhiệm của cơ quan chức năng đối với các trường hợp DN bỏ địa chỉ kinh doanh, nhưng không theo dõi quản lý, gây thất thu ngân sách.
Chia sẻ thực tế ở địa phương, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Thuế TP HCM Lê Duy Minh phản ánh, với điều kiện đăng ký kinh doanh dễ dàng, nên số lượng DN tăng nhanh. Tuy nhiên, nhiều DN được thành lập không phải để kinh doanh, mà phục vụ các mục đích khác. Thậm chí, nhiều trường hợp thành lập DN để tạo điều kiện cho con đi du học nước ngoài. Bên cạnh đó, một số đơn vị gặp khó khăn do lãi suất ngân hàng tăng cao, có thời điểm lên trên 20% khiến số lượng DN không có khả năng trả nợ thuế, bỏ địa chỉ kinh doanh rất lớn, riêng TP HCM đã có tới 233.000 trường hợp. Đây là những khoản nợ do lịch sử để lại qua nhiều năm, gây khó khăn cho DN cũng như công tác quản lý. Chính vì vậy, Cục Thuế mong muốn các cơ quan của Quốc hội sớm ban hành nghị quyết để xử lý các khoản nợ thuế do nguyên nhân bất khả kháng, đảm bảo minh bạch tài chính ngân sách cả trung ương và địa phương.
Sau khi lắng nghe ý kiến của các đại biểu, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà đã ghi nhận và giao ban soạn thảo tổng hợp đầy đủ các góp ý để hoàn thiện dự thảo nghị quyết, trước khi trình tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV vào tháng 10 tới đây.
Nguồn: TCT online