Từ 1/1/2024, Việt Nam áp thuế tối thiểu toàn cầu và Quốc hội giao Chính phủ trong năm sau nghiên cứu lập quỹ hỗ trợ đầu tư lĩnh vực công nghệ cao.

Sáng 29/11, với trên 93,5% đại biểu tán thành, Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu (thuế tối thiểu toàn cầu).

Thuế tối thiểu toàn cầu là thỏa thuận của các nước G7 đạt được vào tháng 6/2021 để chống lại các tập đoàn đa quốc gia chuyển lợi nhuận sang nước có thuế suất thấp để tránh thuế.

Theo nghị quyết này, Việt Nam sẽ áp thuế tối thiểu toàn cầu từ 1/1/2024. Thuế suất sẽ áp dụng là 15% với các doanh nghiệp đa quốc gia có tổng doanh thu hợp nhất từ 750 triệu euro (khoảng 800 triệu USD) trở lên trong hai năm của 4 năm liền kề nhất. Các nhà đầu tư thuộc diện chịu thuế sẽ buộc phải nộp thuế tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam.

Ngân sách ước tính sẽ thu được hơn 14.600 tỷ đồng khi 122 tập đoàn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam nộp thuế này, theo rà soát của cơ quan thuế.

Tuy nhiên, việc áp thuế tối thiểu toàn cầu sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trong thời gian hưởng ưu đãi miễn giảm thuế, có thuế suất thực tế thấp hơn 15%. Tức là ưu đãi về thuế của Việt Nam dành cho các doanh nghiệp ngoại sẽ không còn tác dụng, nên có thể ảnh hưởng tới môi trường đầu tư. Thảo luận trước đó, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị Chính phủ có giải pháp ưu đãi đầu tư phù hợp, làm rõ chế độ ưu đãi thuế với các nhà đầu tư mới sẽ vào Việt Nam.

Nêu quan điểm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho đây là các ý kiến xác đáng. Hiện Chính phủ chưa đánh giá tổng thể về hệ thống ưu đãi, khuyến khích đầu tư, gồm các ưu đãi qua thuế thu nhập doanh nghiệp, biện pháp phi thuế để có phương án thay thế sau khi thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng.

Trong khi đó, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp chưa được sửa đổi, nên các tập đoàn đa quốc gia đầu tư mới vào Việt Nam sẽ bị điều chỉnh bởi Luật thuế thu nhập doanh nghiệp và nghị quyết này. Tức là, với nhà đầu tư nước ngoài tới đây khi vào Việt Nam vẫn được hưởng ưu đãi giảm thuế, sau đó họ phải nộp lại khoản ưu đãi giảm thuế này, và có thể được hỗ trợ bổ sung ngoài thuế.

Vì thế, ngoài quyết nghị việc áp thuế, Quốc hội giao Chính phủ trong năm 2024 xây dựng dự thảo Nghị định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư từ nguồn thu thuế tối thiểu toàn cầu và các nguồn hợp pháp khác. Chính sách này nhằm ổn định môi trường đầu tư, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, tập đoàn đa quốc gia và hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước trong một số lĩnh vực cần khuyến khích.

Về lâu dài, Chính phủ cần đánh giá tổng thể các chính sách ưu đãi thuế hiện nay và sớm sửa Luật thuế thu nhập doanh nghiệp cùng với phương án điều chỉnh hệ thống thuế suất và ưu đãi thuế.

Trước khả năng doanh nghiệp phải nộp thuế tối thiểu toàn cầu ở Việt Nam sẽ khiếu kiện nếu họ muốn nộp khoản thuế này về nước mẹ, Quốc hội yêu cầu Chính phủ chủ động có giải pháp và phương án xử lý phù hợp nếu xảy ra tranh chấp, khiếu kiện để đảm bảo môi trường đầu tư.

Cũng theo nghị quyết, khoản thanh toán chịu thuế dưới mức tối thiểu có hiệu lực từ 1/1/2025 sẽ được đưa vào Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp khi sửa đổi. Quốc hội giao Chính phủ sớm xây dựng hồ sơ dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh 2024 để có thể áp dụng từ năm tài chính 2025. Việc này nhằm đảm bảo giữ quyền đánh thuế với các khoản thanh toán chịu thuế dưới mức tối thiểu của Việt Nam theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu.

Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, EU dự kiến đánh thuế vào năm 2024.