Dự thảo luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) giảm bớt số lượng nhóm hàng hóa, dịch vụ đang thuộc đối tượng không chịu thuế. Tuy nhiên, để tránh những bất cập trong thực thi, chuyên gia kiến nghị luật Thuế GTGT thống nhất một mức thuế suất để dễ thực hiện.
Giảm bớt hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế
Dự thảo luật Thuế GTGT thu hẹp một số nhóm hàng hóa, dịch vụ đang thuộc đối tượng không chịu thuế như phân bón; máy móc, thiết bị chuyên dùng cho nông nghiệp; tàu đánh bắt xa bờ; dịch vụ bưu chính, viễn thông công ích và internet phổ cập; dịch vụ duy trì vườn thú, vườn hoa, công viên, cây xanh đường phố, chiếu sáng công cộng...
Dự kiến thu hẹp một số hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT
Đồng thời, sửa đổi, bổ sung một số nhóm hàng hóa, dịch vụ để tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính như các khoản phí tại hợp đồng vay vốn giữa Chính phủ Việt Nam với bên cho vay nước ngoài; sản phẩm xuất khẩu được chế biến từ tài nguyên, khoáng sản; hoạt động duy tu, sửa chữa, xây dựng bằng nguồn vốn đóng góp của nhân dân... Đồng thời sửa đổi, bổ sung một số nhóm hàng hóa, dịch vụ nhằm đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật như tài sản di chuyển; hàng hóa mua bán trao đổi của cư dân biên giới; vũ khí, khí tài chuyên dùng phục vụ quốc phòng, an ninh; hàng hóa trung chuyển; kinh doanh chứng khoán; giống cây trồng...
Tại tờ trình dự thảo luật Thuế GTGT, ban soạn thảo nêu lý do thực tiễn phát sinh vướng mắc, một số doanh nghiệp (DN) sản xuất, kinh doanh hàng hóa phục vụ sản xuất nông nghiệp, ngư nghiệp thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT gặp khó khăn do không được kê khai, khấu trừ thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ (bao gồm cả hoạt động đầu tư, mua sắm tài sản cố định phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh) mà phải tính vào chi phí sản phẩm, khiến giá thành tăng và lợi nhuận giảm; bất lợi trong cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu cùng loại. Do không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào nên không khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư, mua sắm, sửa chữa, nâng cấp tài sản cố định để tạo ra sản phẩm chất lượng cao.
Đồng thời, quá trình toàn cầu hóa và xã hội hóa đang diễn ra phổ biến và nhiều lĩnh vực dịch vụ công ích đang có xu hướng chuyển sang xã hội hóa ngày càng nhiều. Các DN thuộc các thành phần kinh tế đều đã tham gia cung cấp các nhóm dịch vụ công nêu trên. Việc quy định các dịch vụ công đã được xã hội hóa thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT cho thấy không còn phù hợp vì thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT nên thuế GTGT đầu vào của số vốn đầu tư đưa vào kinh doanh dịch vụ sẽ không được khấu trừ, hoàn thuế GTGT đầu vào. Theo đó, để khắc phục bất cập này, cần thiết nghiên cứu, sửa đổi để thu hẹp đối tượng không chịu thuế GTGT đối với các dịch vụ công đã được xã hội hóa.
Cần thống nhất một thuế suất
Trước việc thu hẹp đối tượng không chịu thuế GTGT, ông Trần Xoa - Giám đốc Công ty Luật Minh Đăng Quang cho rằng: "Nhiều mặt hàng đang không chịu thuế nhưng DN không muốn như vậy vì đầu vào không được khấu trừ làm tăng giá vốn mua vào nên đề nghị bỏ ra".
Theo phân tích của ông Trần Xoa, về nguyên tắc, những mặt hàng hóa, dịch vụ thuộc lĩnh vực, ngành nghề khuyến khích, ưu đãi được không chịu thuế GTGT, hay thuế suất 5% thì người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi, tiếp cận được giá thấp. Thế nhưng, trong trường hợp DN rơi vào tình trạng thuế suất đầu vào và đầu ra GTGT có chênh lệch thì chưa chắc giá thành sản phẩm đã thấp. DN muốn tồn tại phải có lãi, trong khi thuế suất đầu vào 10% mà đầu ra 0% họ cũng phải tính vào giá thành khi chi phí tăng lên. Ở đây, nhà nước không thu được thuế mà người tiêu dùng cũng không hưởng được lợi.
Ông Trần Xoa kiến nghị cần thống nhất một mức thuế suất GTGT, có thể là 7% để dễ thực hiện, đồng thời không gây ra những bất cập trong thực tế. Trong trường hợp những ngành nghề, lĩnh vực cần hỗ trợ thì nguồn ngân sách có thể quay lại đầu tư. Việc thống nhất một mức thuế suất GTGT cũng phù hợp với xu hướng phát triển của quốc tế và nhằm thực hiện mục tiêu tiến tới áp dụng một mức thuế suất thuế GTGT theo chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030.