Trong khi ngày càng nhiều DN Việt Nam chi tiền để quảng cáo trên Facebook, Google, YouTube,… vì tính phong phú, đa dạng và hiệu quả của nó, thì những vướng mắc về thuế và gây hậu quả về tài chính phát sinh lại không được DN quan tâm tìm hiểu thấu đáo.
Theo các chuyên gia kinh tế, trường hợp DN tại Việt Nam thuê DN để thực hiện quảng cáo trên Facebook, Google, sẽ không có vấn đề gì vì toàn bộ khoản tiền chi cho quảng cáo, nếu có hợp đồng và hoá đơn, chứng từ hợp pháp đều được khấu trừ thuế GTGT đầu vào và xác định chi phí hợp lệ khi tính thuế TNDN theo quy định. Rắc rối chỉ phát sinh, khi DN trực tiếp giao dịch quảng cáo với các tổ chức nước ngoài như Facebook, Google… do đây là đối tượng phải khai, nộp thuế nhà thầu, nhưng lại không đặt cơ sở thường trú tại Việt Nam, buộc các DN Việt phải có trách nhiệm phải khai và nộp thuế nhà thầu, thay cho họ. Lúc này rủi ro lớn sẽ tiềm ẩn vì các DN VN phải bỏ tiền túi ra để nộp thay thuế cho Facebook, Google, nhưng việc họ có chấp nhận trả lại cho DN hay không là hoàn toàn phụ thuộc vào sự hợp tác.
Theo pháp luật thuế hiện hành, trường hợp Google, Facebook là DN nước ngoài (gọi chung là nhà thầu nước ngoài) ký hợp đồng với công ty XYZ của Việt Nam (gọi chung là bên Việt Nam) để cung cấp dịch vụ quảng cáo trên ứng dụng Google, Facebook và phát sinh thu nhập tại Việt Nam, thì Google, Facebook thuộc đối tượng nộp thuế nhà thầu (thuế GTGT, thuế TNDN) tại Việt Nam (qui định tại khoản 1, Điều 1, Chương I, Thông tư số 103/2014/TT-BTC)
Do Facebook, Google không đặt cơ quan đại diện tại VN, nên: ” Bên Việt Nam ký hợp đồng, thỏa thuận, hoặc cam kết với bên nước ngoài có trách nhiệm khai, nộp thay thuế nhà thầu cho bên nước ngoài. Bên Việt Nam có trách nhiệm thông báo cho bên nước ngoài và khấu trừ thuế nhà thầu trước khi thanh toán cho bên nước ngoài” (Căn cứ Điều 11, Mục 3, Chương II, Thông tư số 103/2014/TT-BTC)
Số thuế nhà thầu phải nộp = (doanh thu tính thuế GTGT x tỷ lệ tính thuế GTGT 5%) + (doanh thu tính thuế TNDN x tỷ lệ tính thuế TNDN 5%). (Theo khoản 2, Điều 12 và khoản 2, Điều 13, Thông tư 103/2014/TT-BTC)
Như vậy, về nguyên tắc khi phát sinh thu nhập tại Việt Nam, Facebook, Google phải hoàn lại cho DN Việt khoản được khấu trừ thuế nhà thầu đã nộp thay cho họ, tuy nhiên trên thực tế việc hoàn trả sẽ rất khó khăn. Vậy, DN Việt phải làm gì để giảm “thiệt thòi” cho mình? Căn cứ qui định tại Khoản 1, Điều 15 Thông tư số 219/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013 của Bộ Tài chính, chứng từ nộp thuế GTGT thay cho phía nước ngoài thì DN có thể sử dụng “chứng từ nộp thuế GTGT thay cho Facebook, Google” để khai khấu trừ thuế GTGT đầu vào.
Về chi phí hợp lệ khi tính thuế TNDN, căn cứ các quy định tại Điều 4, Thông tư 96/2015/TT-BTC, trường hợp DN có phát sinh chi phí đăng quảng cáo trên Facebook, Google nếu khoản chi này đáp ứng đủ các điều kiện: thực tế liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của DN, có đủ hóa đơn, chứng từ hợp pháp mang tên, địa chỉ, mã số thuế và có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt theo quy định đối với giá trị thanh toán trên 20 triệu đồng thì được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN.
Tuy nhiên vướng mắc lớn là, các mạng xã hội như Facebook, Google,… không cung cấp hợp đồng quảng cáo có con dấu, chữ ký của DN và họ cũng không thể cung cấp hoá đơn GTGT - theo qui định pháp luật Việt Nam. Do đó, DN nhiều khả năng các khoản chi quảng cáo trực tuyến sẽ không đủ điều kiện để được tính vào chi phí hợp lệ.
Để góp phần tháo gỡ các khó khăn này, Cục Thuế TP Hà Nội đã có văn bản số 222454/CT-TTHT ngày 23/4/2018 giải thích rõ: “ trường hợp công ty mua dịch vụ quảng cáo trên Facebook, Google của nhà mạng nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, nếu các thông tin, dữ liệu điện tử có liên quan đến giao dịch nêu trên (tài khoản trên mạng, điều khoản cung cấp dịch vụ, chính sách và giá phí của Công ty Facebook, Google để xác định dung lượng giao dịch, chứng từ thanh toán...) là chính xác, có sự đảm bảo đủ tin cậy về tính toàn vẹn của thông tin; các thông tin, dữ liệu điện tử này được lưu trữ, có thể truy cập, sử dụng được dưới dạng hoàn chỉnh và khi cần thiết, cơ quan thuế có thể kiểm tra, thì được xác định chi phí được trừ khi tính thu nhập chịu thuế TNDN.” Tiếp theo đó,Tổng cục Thuế đã có Công văn số 3149/TCT-CS ngày 15/8/2018 hướng dẫn thêm: “Trường hợp bên bán không cung cấp hoá đơn thì phải có tờ khai và chứng từ nộp thuế nhà thầu nước ngoài theo quy định.”. Như vậy, DN có thể sử dụng chứng từ nộp thay thuế nhà thầu cho Facebook, Google (gồm thuế GTGT và TNDN) để hạch toán khấu trừ thuế GTGT đầu vào và chi phí hợp lệ, khi tính thuế TNDN.