Trong bối cảnh giá thuốc điều trị ung thư liên tục tăng mạnh, có loại lên đến hàng chục tỷ đồng mỗi năm, bảo hiểm y tế (BHYT) đang trở thành lá chắn tài chính quan trọng, giúp hàng trăm nghìn người bệnh có cơ hội tiếp cận các phương pháp điều trị hiện đại, giảm gánh nặng chi phí và duy trì hy vọng sống.
Đây là thông tin được nêu tại Hội nghị khoa học toàn quốc năm 2025 do Tổng hội Y học Việt Nam phối hợp cùng Bộ Y tế tổ chức ngày 24–25/10.
1. Gánh nặng chi phí điều trị ung thư ngày càng lớn.
Theo TS.BS Ong Thế Duệ, Viện Chiến lược và Chính sách Y tế (Bộ Y tế), chi phí điều trị ung thư đang là một trong những thách thức lớn nhất của hệ thống y tế hiện nay.
Trong hai thập kỷ qua, giá thuốc ung thư trên thế giới tăng gấp 10 lần — từ 12.000 USD lên hơn 120.000 USD/năm, thậm chí có liệu pháp tiên tiến như CAR T-cell có chi phí tới 500.000 USD (tương đương 12–13 tỷ đồng) cho một liệu trình.
Tại Việt Nam, chi tiêu y tế toàn quốc tăng nhanh từ 17,4 tỷ USD năm 2019 lên 25,6 tỷ USD năm 2023, dự kiến đạt 34,1 tỷ USD vào năm 2028. Trong đó, riêng chi phí thuốc chiếm 25–28% tổng chi y tế, tương đương 6,6 tỷ USD năm 2023 và có thể đạt 8,6 tỷ USD vào năm 2028.
Những con số trên cho thấy, chi phí điều trị ung thư đang trở thành “ngọn núi” tài chính mà không phải người bệnh nào cũng có thể vượt qua nếu không có sự hỗ trợ của quỹ BHYT.
2. BHYT – “tấm đệm” giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh.
Trong cơ cấu chi tiêu y tế, BHYT đóng vai trò then chốt trong việc bảo đảm khả năng tiếp cận dịch vụ khám chữa bệnh cho mọi người dân, đặc biệt là nhóm bệnh nhân ung thư.
Theo thống kê, năm 2023, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 93,35% dân số, tổng chi quỹ đạt 121.221 tỷ đồng, gấp 5 lần so với năm 2009. Trong đó, chi phí thuốc chiếm 33,8% tổng chi, tăng mạnh từ 11.500 tỷ đồng năm 2010 lên 47.230 tỷ đồng năm 2023.
Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 180.000 ca ung thư mới, và thuốc điều trị ung thư chiếm tới 61% tổng chi phí điều trị. Dù nhóm thuốc biệt dược gốc chỉ chiếm 3–4% số lượng, nhưng lại chiếm hơn 30% tổng chi phí thuốc.
Nếu không có quỹ BHYT, đa số người bệnh sẽ không đủ khả năng chi trả cho thuốc và các liệu pháp tiên tiến. Hiện nay, chi tiền túi của người dân vẫn chiếm 43–45% tổng chi y tế, khiến nhiều hộ gia đình có nguy cơ rơi vào cảnh nghèo hóa vì chi phí khám chữa bệnh.
3. Đổi mới cơ chế – mở rộng cơ hội tiếp cận thuốc ung thư.
Để duy trì sự bền vững của quỹ BHYT và đảm bảo người bệnh tiếp cận được thuốc mới, TS.BS Ong Thế Duệ cho rằng Việt Nam cần ứng dụng cơ chế Đánh giá công nghệ y tế (HTA) trong việc xét duyệt, chi trả thuốc điều trị ung thư — một mô hình đã được nhiều quốc gia áp dụng.
Một số giải pháp được đề xuất gồm:
- Điều chỉnh ngưỡng chi phí – hiệu quả (cost-effectiveness threshold) cho bệnh ung thư;
- Tăng trọng số “năm sống chất lượng” (QALY) khi đánh giá thuốc;
- Thiết lập quy trình xét duyệt riêng cho nhóm thuốc điều trị ung thư;
- Tạo nguồn tài chính chuyên biệt và triển khai cơ chế chia sẻ rủi ro (MEA) giữa cơ quan chi trả và doanh nghiệp dược;
- Phát triển các chương trình hỗ trợ bệnh nhân, giúp công bằng hơn trong tiếp cận thuốc mới.
Cơ chế MEA – Managed Entry Agreement (Thỏa thuận chia sẻ rủi ro) hiện được xem là xu hướng toàn cầu, cho phép chi trả thuốc dựa trên kết quả điều trị thực tế hoặc giới hạn ngân sách cụ thể, đảm bảo cân bằng giữa hiệu quả điều trị và khả năng tài chính của quỹ.
Tại Hàn Quốc, MEA đã được áp dụng từ năm 2013 cho thuốc ung thư và bệnh hiếm; còn Đài Loan (Trung Quốc) triển khai cơ chế trần chi tiêu (DET) và mở rộng MEA từ năm 2018, giúp kiểm soát ngân sách hiệu quả mà vẫn mở rộng cơ hội tiếp cận thuốc tiên tiến.
4. BHYT – trụ cột an sinh giúp người bệnh giữ vững niềm tin sống.
Thực tế cho thấy, quỹ BHYT không chỉ là nguồn hỗ trợ tài chính, mà còn là trụ cột an sinh xã hội bảo đảm mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe công bằng, nhất là người bệnh ung thư.
Tuy nhiên, để quỹ BHYT hoạt động bền vững, cần:
- Hoàn thiện khung pháp lý cho các cơ chế chia sẻ rủi ro;
- Xây dựng cơ sở dữ liệu bệnh nhân và hồ sơ y tế điện tử thống nhất;
- Nâng cao năng lực đánh giá công nghệ y tế và quản lý dược;
Đặc biệt, nâng cao nhận thức cộng đồng về ý nghĩa của BHYT — không chỉ là “tấm thẻ khám chữa bệnh”, mà là chìa khóa bảo vệ tương lai sức khỏe của mỗi người và cả xã hội.
Trong hành trình dài và tốn kém của điều trị ung thư, BHYT chính là điểm tựa của niềm hy vọng — nơi người bệnh được sẻ chia, Nhà nước bảo đảm, và xã hội cùng chung tay vì mục tiêu lớn hơn:
“Không ai bị bỏ lại phía sau trong chăm sóc sức khỏe.”
---------------------------------------
Để được tư vấn và hỗ trợ trực tiếp vui lòng liên hệ:
Hotline CSKH: (028)-3866-4188 (Nhấn phím 1) hoặc
Hotline hỗ trợ: 1900 6154
Website: ts24.com.vn
Email: sales@ts24.com.vn
Facebook: https://www.facebook.com/TS24official