Quyết định số 863/QĐ-BNV của Bộ Nội vụ đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện chính sách an sinh xã hội, khẳng định quyền lợi và trách nhiệm của người cha trong việc chăm sóc gia đình. Bắt đầu từ ngày 01/07/2025, quy trình và điều kiện thụ hưởng đối với lao động nam đã được chuẩn hóa một cách chi tiết để đảm bảo quyền lợi tối ưu cho người lao động.
1. Đối tượng và điều kiện thụ hưởng chế độ.
Quy định mới phân loại cụ thể các đối tượng lao động (LĐ) nam được hưởng chế độ thai sản khi vợ sinh con, bao gồm:
- LĐ nam đang tham gia BHXH bắt buộc: Có vợ sinh con thông thường.
- Người chồng trong các trường hợp mang thai hộ: Bao gồm người chồng của LĐ nữ nhờ mang thai hộ và người chồng của LĐ nữ mang thai hộ khi vợ sinh con.
Để được giải quyết trợ cấp một lần, người lao động cần đáp ứng điều kiện về thời gian đóng BHXH:
- Đối với trường hợp vợ không đủ điều kiện hưởng chế độ, người chồng phải đóng BHXH bắt buộc từ đủ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con.
- Đối với trường hợp nhờ mang thai hộ hoặc mang thai hộ, người chồng cũng cần đáp ứng thời gian đóng tối thiểu 06 tháng trong vòng 12 tháng tính đến thời điểm nhận con hoặc thời điểm sinh con.
2. Thành phần hồ sơ cần chuẩn bị
Để hồ sơ được xử lý nhanh chóng, người lao động và doanh nghiệp cần phối hợp chuẩn bị đầy đủ các văn bản sau:
- Giấy tờ chứng minh việc sinh con: Bản sao giấy khai sinh, trích lục khai sinh hoặc bản sao giấy chứng sinh của con.
- Các trường hợp đặc biệt: Nếu sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi, cần bổ sung văn bản từ cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thể hiện các thông tin này.
- Trường hợp trẻ tử vong: Cần bản tóm tắt hồ sơ bệnh án hoặc giấy ra viện của người mẹ thể hiện thông tin con chết.
- Riêng đối với mang thai hộ: Phải có bản sao thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình.
Đối với các giấy tờ do nước ngoài cấp, yêu cầu bắt buộc là phải có bản dịch tiếng Việt được công chứng/chứng thực và được hợp pháp hóa lãnh sự theo quy định.
3. Trình tự và thời hạn giải quyết thủ tục
Quy trình giải quyết được thiết kế theo lộ trình 3 bước chặt chẽ nhằm rút ngắn thời gian chờ đợi cho người lao động:
- Bước 1 (Người lao động): Có trách nhiệm nộp đầy đủ hồ sơ cho đơn vị sử dụng lao động (NSDLĐ) trong thời hạn chậm nhất là 45 ngày kể từ ngày trở lại làm việc.
- Bước 2 (Người sử dụng lao động): Trong vòng 07 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ, NSDLĐ lập danh sách và nộp cho cơ quan BHXH.
- Bước 3 (Cơ quan BHXH): Có trách nhiệm giải quyết và chi trả chế độ trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Nếu không giải quyết, cơ quan BHXH phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
4. Các phương thức thực hiện linh hoạt
Để tạo điều kiện thuận lợi nhất, người lao động và doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong các hình thức nộp hồ sơ sau:
Trực tuyến: Qua Cổng Dịch vụ công quốc gia hoặc cổng dịch vụ công của BHXH Việt Nam.
Trực tiếp: Tại cơ quan BHXH địa phương.
Dịch vụ bưu chính: Gửi hồ sơ qua bưu điện để tiết kiệm thời gian đi lại.
Việc nắm vững các quy định về thời hạn và thành phần hồ sơ không chỉ giúp người lao động đảm bảo quyền lợi tài chính mà còn giúp doanh nghiệp thực hiện đúng vai trò trách nhiệm trong công tác an sinh xã hội.